درباره چیدمان سور کوچک انتهایی قرآن
چیدمان 19 سوره کوچک انتهای قرآن بر روی دو شاخه درختواره ثابت قرآنی بر اساس نتایج مندرج در لینک " ترتیب سور قرآن برای درختواره " دقیق تر و زیبا میگردد... 11 سوره بر روی شاخه دوم و 8 سوره بر روی شاخه اول....
---------------------------
دو شاخه درختواره بر اساس چه مبنایی دو شاخه شده اند؟...خیلی خلاصه و طبیعی میتوان گفت بر اساس قطع و وصل است ... تشکیل دو شاخه خود تداعی کننده وجود "وصل" و رخداد "قطع" است... قطع کردن عملی است فردی و انفرادی ، حتی اگر بصورت پراکنده یا دسته جمعی و تبانی با هم نیز رخ بدهد باز نیت و قصد فردی مهم و اساسی است ، در زنجیره ای که بدون اجبار و براساس رضایت و اختیار و اطاعت هر فرد از فرمان الهی تشکیل شده بوده است...اما "وصل" و داخل در صف اتصال قرار گرفتن عملی ضرورتا اجتماعی میباشد و حداقل به رضایت جا بازکنی یا توجه دادن دو حلقه کناری احتیاج است...برای همین است که سور بر روی شاخه اول ، با نفوس انسان و ایمان و قلوب آنها کار دارند یا قوانین را بیان میکنند و نشان میدهند و هشدار به قیامت و عواقب قطع کردن میدهند...
اما سور بر روی شاخه دوم انسانها را به تسلیم به قوانین و رفع اختلافات بر مبنای دستورات الهی دعوت میکنند...یا تاریخچه ای از این دعوت میگویند...
در میان 19 سوره کوچک انتهایی نیز بشکل آشکار و زیبایی این مفاهیم دیده میشود...سور کوچک انتهایی بر شاخه اول از تطهیر نفوس و امید و نا امیدی نفوس و باور به خدا و قیامت و هشدار به عواقب اعمال است...اما سورکوچک انتهایی بر شاخه دوم از اختلافات و پیروزی و شکست و از توجه یا بی توجهی به دیگران میگویند...
---------------------------
سوره التین (سوره بیست بر روی شاخه اول ) اشاره به طور سینین و شهر مکه دارد. محلی برای نزول تورات و محلی برای نزول قرآن دو کتاب بزرگ الهی که مستقیما وحی شده اند. اشاره کلی به خلقت انسان و هدایت او. دین و روش حقیقی را او تعیین میکند. اینکه تنها اوست که شایسته قضاوت و حکمرانی است.
عبارت "احکم الحاکمین" در انتهای سوره تین با لیله القدر سوره هجدهم سازگار است که در آن اشاره میشود به بن و ابتدای نزول قرآن ، ساز و کاری که رسول الله از آن خبر ندارد...پس از تفصیل احکام موجز الهی بصورت قرآن است که بر قلب پیامبر القاء میشود...لذا سوره قدر بر شاخه اول و در پی سوره تین قرار میگیرد نه سوره علق...
سوره نوزده یعنی سوره علق بر روی شاخه دوم قرار میگیرد چرا که اعلام نزول قرآن و معیار سنجش رفتار و رفع اختلافات بین انسانها اعم از اهل کتاب از امم گذشته خواهد بود:
سوره العلق بر روی شاخه دوم (و قرینه سوره مریم) و گویا اولین سوره نازله و با اولین خطاب مستقیم به پیامبر برای احیای دین است... اشاره میشود به تعلیم انسان توسط خداوند و اینکه عواقب عملکرد انسان متوجه او خواهد شد. طغیان او یا اطاعت او دیده شده و ثبت و ضبط میشود.دستور به پیامبر مبنی بر اینکه از طاغیان اطاعت نکند و به عبادت الهی و به تقرب به او بپردازد.
این نزول قرآن زمانی شروع شده است که اهل کتب قبلی در اثر غفلت و انحراف در ردیف کافرین قرار گرفته اند.عملکرد الهی ندارند. ایشان را از کافرین و مشرکین نمی توان تفکیک کرد. رسول جدید بینه ای برای احیای دین الهی و پاک سازی است. سوره بینه با اشاره به خشیت مومنین پایان می یابد. خشیت از ربی که به ریز و درشت اعمال و نیات انسانها آگاه است...از جمله به نیات تازندگان و مجاهدین ...سوره العادیات...
قرار گرفتن سوره الزلزال که در آن اشاره به تخلیه درون زمین در قیامت و آنجه بر آن وحی شده است در ادامه سوره قدر مناسب است...گویی لیله القدر زمانی است که نزول قرآن آغاز شده و همپای آن باید تقدیرات دیگر زمین نیز صورت بگیرد... زمین زیر و زبر شده و زمین جدید ایجاد خواهد گردید.زمین تمام آنچه در آن رخ داده را بروز خواهد داد.هر ذره از خیر و شر اعمال برای انسانها نمایان خواهد شد.
کسانی که جمع کردن و انباشت ذرات ثروت و زندگی دنیایی آنها را از هر چیز دیگری غافل کرده است.در حیات و خلقت مجدد نیز در کالبدی ناقص به آن زمین چسبیده و نمی توانند از سقف کوتاه آن خارج شده و به محیط مفرح و نورانی بیرون آن وارد گردند.... ایشان در همین دنیا نیز جهنم را می بینند البته اگر علم الیقین داشتند.التکاثر.
مثلا قوم قریش که از قبل خانه خدا از فقر و گرسنگی و نا امنی به ثروت و مکنت رسیدند باید رب این خانه را بندگی کنند...ثروت آنها را از یاد خدا غافل نسازد...
با این منطق جمع و انباشت ثروت و اولاد فردی که فقیر بوده و فرزند ذکور نداشته باشد آینده ای ندارد با این منطق پیامبر شخصی است که در آینده حضور نخواهد داشت ...حال آنکه با اعطای قرآن به او خیر کثیر و مایه حیات تا بقی الدهر اعطا شده است.کوثر.
با روی آوردن فوج فوج مردم به دین الهی این خیر کثیر تعبیر میشود.نصر...اما با هر پیروزی باید مراقب غرور خود بود....استغفار و یاد خداوند ما را از لغزش بسمت انحراف نجات میدهد....اما مسلمانان پس از رحلت رسول الله با کشورگشایی ها و رفتن بسوی جمع غنائم و ثروت از استغفار و یاد خداوند بتدریج غافل ماندند...نه تنها از رشد افکار انحرافی دیگران جلوگیری نکردند بلکه خود نیز فاسد شدند...برای خدا شریکانی از جنس مال و فرزند ساختند...از اخلاص دور شدند...بنابراین باید از وساوس جن و انس بخدا پناه برد.ناس
---------------------------------------
سوره القدر بر روی شاخه اول (و قرینه سوره کهف) به شروع نزول اولیه قرآن که پنهان از نظر محمد رسول الله است اشاره میکند...
تمام ملائکه و روح هر امری تجمع میکنند و ماموریت هرکدام برای جمع آوری مقدمات لازم مشخص میگردد و در میان آنها وحدت و سلم حاکم است...اما هجوم سواران تازنده به میان جمع در صبح زود (نیات آنها پنهان است)...العادیات بر روی شاخه دوم...انسانها برای جمع غنائم و ثروت حاضر یراق هستند و بسیار زود شروع میکنند اما در یاد خدا سریع نیستند....خداوند از درون افراد آگاه است...
در قیامت نیات درونی تاخت و تاز کنندگان در حیات دنیایی آشکار خواهد شد....عده ای عملکرد پر بار و سنگین دارند عده ای دیگر عملکرد سبک و ضعیف...عده ای در عیشی راضی قرار میگیرند و عده ای دیگر در آتش...القارعه...
انسان باید تلاش کند و عمل صالح داشته باشد در جهت کسب ایمان خود... و دیگران را هم توصیه به حق و صبر در راه آن نماید والا در زیان خواهد بود...سبکی و سنگینی اعمال و سود و زیان مانند سود و زیان پایان روز (عصر) هر کاسب و کارگر بتمام معناست.....
اما افرادی هستند که نه تنها به حق و صبر وصیت نمی کنند بلکه دیگران را زخم زبان می زنند و تحقیر میکنند.
تحقیر از این جهت که آنها برترند و جمع مال آنها را از هر گزندی مصون میدارد. اما همین تحقیرات آتشی در دل تحقیر شدگان برای آنها فراهم میکند. آتشی فراگیر و مسلط بر آنها.ستونی از آتش.سوره همزه.
ستونی از آتش بی شباهت به عذاب زیر ستون پای فیل نیست....اینکه انسان نتواند از محیط فشرده خارج شود آیا همان زیر بار سنگین قرار گرفتن نیست؟.......الفیل
در ادامه در سوره ماعون به کسانی اشاره میکند که خیر عمومی ندارند....مانع از خیر عمومی میشوند...آیا نتیجه این کار آنها سنگینی زیاد وارد نمودن به ضعفا و له کردن آنها نیست؟
اگر این قدرتمندان مستکبر و بی ایمان (کافرون) افراد ضعیف را به حال خود بگذارند ایشان با ایمان و توکل بر خداوند راه خود را می یابند....
اما کافرون دنیا پرست با وسوسه جن و انس از اطرافیان از کار خود باز نمی ایستند...مسد
کافرون خود را از دیگران جدا می پندارند....برای دیگران حق حیات قائل نیستند...این جدا دانستن ها شروری بدست خود انسان در میان انسانها ایجاد میکنند...فلق... شرور دیگری از جدا سازی ها در محیط طبیعی ایجاد میشود....برداشت های بی حد و حساب از زمین و دریا برای لذت جویی های هر چه بیشتر افراد یا جوامع خاص....
سوره فلق قرینه سوره بقره است....در اوایل سوره بقره میخوانیم:
الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿۲۷﴾بقره
-------------------------------------------------
سوره های بزرگتر قبلی و سور کوچک انتهایی مرتبط با آنها مانند شاخه ها و میوه ها هستند. چیدمان یک بعدی درختواره قرآنی را میتوان چنین تصور کرد. تصویر یک بعدی اجزای هر شاخه با نخی در اندازه لازم قسمت های خود را در فواصل لازم نگه میدارد تا با اجزای شاخه های دیگر بتوانند در یک صف قرار بگیرند.در یک بعد. میوه ها و گل ها در یک سمت بترتیب قرار می گیرند. وقتی دو جلد کتاب را باز کنیم شاخه ها از هم جدا میشوند و در فواصل واقعی قرار میگیرند و درخت سه بعدی نمایان میشود:
