درباره خاتم النبیین
در سوره احزاب "خاتم النبیین" گویای چه مطالبی است؟ اتصال آیات این سوره را از ابتدا تا انتها ملاک قرار دهیم....
"خاتم النبیین" یعنی از این به بعد شارحان غیبی ، مانند کسانیکه که پیام های غیبی الهی قبلی را شرح و تعلیم میدادند وجود نخواهند داشت :
إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاهَ فِیهَا هُدًى وَنُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هَادُوا وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ کِتَابِ اللَّهِ وَکَانُوا عَلَیْهِ شُهَدَاءَ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ ﴿۴۴﴾ مائده
بنابراین نامیدن آخرین پیامبر به اینکه ایشان "خاتم النبیین" نیز هستند یعنی پیروان قرآن خود باید در فهم قرآن و عمل بدان پس از رحلت آخرین رسول الهی اقدام کنند....نباید منتظر ظهور شخصی که با عالم غیب ارتباط دارد باشیم...یا متوهمانه افراد مقدس برای خود بسازیم...
حتی همانطور که در آیه دوم سوره احزاب آمده است خود نبی را نیز به تبعیت از وحی (بعد از ایشان برای ما قرآن) میخواند:
وَاتَّبِعْ مَا يُوحَى إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا ﴿۲﴾ احزاب
قرآن در درون خود روشی را اشاره میکند : وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ ﴿۵۱﴾ قصص
که با رعایت آن قرآن بدرستی درک و تفسیر میشود...رعایت اتصال قول الهی... و در این اقدام همه میتوانند نقش داشته باشند چه آنهایی که در مقام استادی تعلیم و تدریس قرآن هستند و چه آنهایی که دوران ابتدایی این تحصیل را گذرانده اند و وارد کسب و کار دیگری شده اند...همه مسئول هستند و باید انتخاب شخصی مسئولانه داشته باشند...
مرور اتصال آیات هر سوره و کلیت قرآن (ذیل اتصال قول الهی) باید همواره بقدر میسور توسط هر مومنی و هر گروهی از مومنین انجام شود....
البته مناسک عبادی قابل رویت که نباید در آنها اختلاف میشد توسط رسول الله انجام و تعلیم داده شده است و در قرآن بیان نشده اند اما محتوای آنها با اتصال قول الهی تایید میشود...تسلیم در برابر اتصال قول الهی دلها را به تسلیم بر یک روش در انجام مناسک نیز آماده خواهد ساخت...
اگر غرض و مرض (و شک و تردید در جمع آوری قرآن) در قلوب نباشد تنازعات با این مرور اتصال آیات مرتفع خواهند شد....آخرین پیام الهی بودن و تکمیل نزول حین اجرا و عمل و تحت رصد و کنترل الهی بودن و اتصال قول الهی همگی با هم خاصیت منحصر بفردی به قرآن داده است ... ضمن رعایت این روش و آشکار شدن نتایج ، شک و تردید درباره آن نیز برطرف میشود...
بدیهی مینماید کتابی که بین ایده ها و مطالب آن تفصیل و پیوستگی کافی وجود داشته و فاقد تناقض و برش (GAP) باشد برای درک و آموزش یاد گیرنده مناسب تراست...
برای همین است که تعلیم و قابل درک ساختن قرآن در صدر (آلاء الرحمن) نعمات الهی است که به بشر عطا شده است حتی برتر از خلقت خود انسان است....چنانکه در ابتدای سوره الرحمن میفرماید:
الرَّحْمَنُ ﴿۱﴾ عَلَّمَ الْقُرْآنَ ﴿۲﴾ خَلَقَ الْإِنْسَانَ ﴿۳﴾ عَلَّمَهُ الْبَيَانَ ﴿۴﴾
-------------------------------------
رعایت اتصال آیات در سوره احزاب خود گویای "خاتم النبیین" بودن است...از هشدار به خود پیامبر شروع میشود مبنی بر تبعیت از آنچه بر خود ایشان وحی میگردد و به مسئولیت تمام انسانها در زمین و آسمان و حفظ امانت ختم میگردد....این امانت همان رسالات الله و اجرای آن است....
سرگرم لذات دنیایی شدن و غفلت از مسئولیت انسانی ما را در حیات مجدد با عذاب مواجه میسازد...باید در ایمان خود خالص باشیم اطاعت از بزرگان نباید ما را از تقوای الهی و اطاعت و مرجع قرار دادن رسالات الله باز دارد...
يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا ﴿۶۶﴾ وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا ﴿۶۷﴾ احزاب
چنانکه ملاحظه میگردد در اوایل سوره با لفظ "النبی" خطاب میشد در اواسط سوره به "خاتم النبیین" و در اواخر سوره با "الرسول" و به قبول امانت توسط انسان ختم میگردد...
در این سوره هم درود بر "النبی" ذکر میشود و هم درود بر مومنین :
إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ﴿۵۶﴾ احزاب
هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا ﴿۴۳﴾ احزاب
از آنطرف دستور به ممنوع شدن ازدواج جدید برای النبی در همین سوره به ایشان ابلاغ میگردد...علیرغم مواردی از یکسان دیدن ها اجازه اسائه ادب به ساحت ایشان داده نمیشود چه در ابتدا و چه در انتها:
النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَى أَوْلِيَائِكُمْ مَعْرُوفًا كَانَ ذَلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا ﴿۶﴾ احزاب
إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا ﴿۵۷﴾ احزاب