درباره اتصال آیات سوره الرعد سوره 13

المر تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ وَالَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۱﴾الرعد

وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ ﴿۴۳﴾الرعد

منظور از " مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ " در آیه پایانی این سوره روح القدس میباشد...

به شهادت گویای آیات ذیل از سوره النحل :

قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ ﴿۱۰۲﴾

وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ ﴿۱۰۳﴾

إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ لَا يَهْدِيهِمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۱۰۴﴾

دو نمونه از برداشت های رایج :

"...و با همين بيان گفته جمعى كه گفته‏اند: آيه شريفه در حق على (ع) نازل شده و همچنين رواياتى كه در اين باره وارد شده تاييد مى‏شود." ترجمه تفسیر المیزان

"....بنا بر آنچه در بالا گفتيم منظور از مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ، آگاهان از محتواى قرآن مجيد است.... در بسيارى از روايات آمده است كه منظور از مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ على بن ابى طالب ع و ائمه هدى است، كه در تفسير نور الثقلين و برهان اين روايات جمع آورى شده.

------------------------------------

اتصال آیات درون خود سوره رعد را بدقت بکار ببریم سپس ارتباط با دیگر آیات و وسور قرآن را پیگیری کنیم...

در آیه ذیل از سوره رعد اشاره مهمی به اولین آیه سوره میشود:

أَفَمَنْ يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ ﴿۱۹﴾الرعد

چرا که اشاره میشود به مجموعه آیات نازله و نه لزوما تمام قرآن...بدلیل نزول تدریجی و اینکه شامل مومنین زمان نزول نیز میشود و بنابراین با قسمت اول آیه هماهنگ میگردد...مانند قسمت اول به "آیات" اشاره میکند...

چون قسمت اول با حرف ربط "و" مرتبط شده است بنابراین قسمت اول نیز با همان شان و مرتبت توصیف "الحق" بودن را دارد...گویی آیاتی که بر پیامبر نازل شده است نسخه ای از همان "تلک آیات الکتاب" میباشد...

قسمت اول اشاره به آیات در ام الکتاب میکند و قسمت دوم نسخه عربی نازل شده بر پیامبر است همانطور که در خود سوره الرعد اشاره میشود:

وَكَذَلِكَ أَنْزَلْنَاهُ حُكْمًا عَرَبِيًّا وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَمَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا وَاقٍ ﴿۳۷﴾

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَجَعَلْنَا لَهُمْ أَزْوَاجًا وَذُرِّيَّةً وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ لِكُلِّ أَجَلٍ كِتَابٌ ﴿۳۸﴾

يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ ﴿۳۹﴾

در ضمن معلوم میشود که اولین "و" در آیه اول نقش مهمی دارد...چرا که اگر این حرف "و" نبود نشان این بود که کتاب اول خودش عینا نازل شده بوده در صورتی که نسخه ای از آن بر پیامبر نازل گردیده است...

------------------------------------

قسمت "الم" از حروف مقطعه اول این سوره از طرف دیگر ما را به سوره آل عمران و سوره اعراف میرساند و اینکه "ما انزل الیک" خود کتاب است:

نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ﴿۳﴾آل عمران

كِتَابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَذِكْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿۲﴾اعراف

نکته جالب دیگر اینکه سور آل عمران و مائده و اعراف و رعد و نحل در شاخه دوم در کنار هم قرار دارند....

------------------------------------

از آیه ذیل این سوره :

أَفَمَنْ يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ ﴿۱۹﴾الرعد

و سوره آل عمران (مبحث محکمات و متشابهات) میتوان این برداشت را داشت که اولوالالباب و راسخون در علم میتوانند (با تلاش بسیار) "علم" به قرآن داشته باشند تا حدی که آنرا از جانب خداوند بدانند و به دستورات آن عمل کنند اما این علم با مفهوم عمیق و مبنایی "عنده علم الکتاب" فرق دارد و پایین تر از این مقام است...

------------------------------------

درباره آنچه که باید به امر الهی "وصل" شود دوبار در این سوره آمده است:

وَالَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ ﴿۲۵﴾الرعد

وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ ﴿۲۱﴾الرعد

و تنها فقط یکبار در سوره دیگر یعنی سوره بقره میفرماید:

الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿۲۷﴾بقره

------------------------------------

تنها در این سوره دوبار آمده است که چرا معجزه ای (آیه) بر این پیامبر نازل نشده است:

وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ ﴿۷﴾الرعد

وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنَابَ ﴿۲۷﴾الرعد

در آیه پایانی این سوره میفرماید:

وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ ﴿۴۳﴾الرعد

در این آیه پایانی نیز به "یک" کتاب اشاره شده است...کتابی که نزد مرجع الهی است ...

المر تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ وَالَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۱﴾الرعد

آنچه تا زمان نزول این آیه نازل شده از یک کتاب است...از یک کلیت نازل شده است...

------------------------------------

در این سوره "اتصال" محور است...اتصال آیات طبیعت...اتصال آیات قرآن...اتصال انسان ها...هر چیزی که در اتصال نباشد باطل است...مانند حباب در جریان سیل است...حباب بین ذرات آب حفره و جدایی ایجاد میکند:

أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِهَا فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَدًا رَابِيًا وَمِمَّا يُوقِدُونَ عَلَيْهِ فِي النَّارِ ابْتِغَاءَ حِلْيَةٍ أَوْ مَتَاعٍ زَبَدٌ مِثْلُهُ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ ﴿۱۷﴾الرعد

شاهد دیگر اتصال گیاهان است که قبل از این اشاره شده بود:

وَفِي الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجَاوِرَاتٌ وَجَنَّاتٌ مِنْ أَعْنَابٍ وَزَرْعٌ وَنَخِيلٌ صِنْوَانٌ وَغَيْرُ صِنْوَانٍ يُسْقَى بِمَاءٍ وَاحِدٍ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَى بَعْضٍ فِي الْأُكُلِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۴﴾الرعد

------------------------------------

ابتدا میفرماید:

وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ ﴿۲۱﴾الرعد

در پی آن امر به صبر و مقاومت و انفاق می آید:

وَالَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ ﴿۲۲﴾الرعد

و این "وصل" بین انسان هاست...سپس از "قطع" شدن پرهیز میدهد:

وَالَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ ﴿۲۵﴾الرعد

این قطع شدن چگونه انجام میشود:

اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَفَرِحُوا بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا مَتَاعٌ ﴿۲۶﴾الرعد

آنهایی که به انباشت ثروت شادمان هستند...نعمت و رزق خدادادی اولیه را شکر نمی کنند مال خود پنداشته و به انباشت آن می پردازند...نیکی نمی کنند آنطور که خدا به آنها نیکی کرد....

------------------------------------

اولین سوره با 7 آیه با آخرین سوره دارای 6 آیه کنار هم قرار گیرند کتاب بسته میشود گویی فهمیدن سوره 13 همان فهمیدن کل قرآن است...این مشکل فهم سوره سیزده همچون رد کردن گردنه است...مشکل فهم سوره سیزدهم نیز فهمیدن اتصال است..

------------------------------------

صفحه اول