دسته بندی انبیاء در آیات 84 تا 86 سوره انعام

 

قبل از این آیات اشاره است به اعتراض ابراهیم بر پدر و قوم خودش که چرا بت ها را بندگی میکنند.ارائه شدن حجت بر ابراهیم تا بندگی خداوند یکتا برای او قطعی گردد...

 

در ارتباط با این بیانات است که در ادامه اسامی پیامبران ضمن اشاره به پاداش های خانوادگی و نسلی در مبلغ شدن احکام خداوندی اعلام میشود.

 

پاداش کمی نیست برای پیامبری که فرزندش نیز برای پیامبری انتخاب گردد.پاداش بالاتر آنکه نوه او نیز منتخب الهی باشد.

 

اسحاق فرزند ابراهیم است که برگزیده خداوند میشود پس از او یعقوب نیز انتخاب الهی است.لذا ابراهیم در صدر دسته بندی پیامبران بعنوان نسل منتخب اعلام میشود.حضرت نوح در مقام دوم از این حیث قرار دارد نه لزومام دو نسل پی در پی بلکه افرادی از نسل های با فاصله از پشت او :

 

وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ ۚ كُلًّا هَدَيْنَا ۚ وَنُوحًا هَدَيْنَا مِن قَبْلُ ۖ وَمِن ذُرِّ‌يَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَىٰ وَهَارُ‌ونَ ۚ وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ ﴿٨٤ انعام

 

دسته دوم پیامبرانی هستند که یا فقط و فقط تنها فرزند بلافصل آنها پیامبر میشود (زکریا و فرزندش یحیی) یا ازدواج نکرده و یا فرزندی ندارند شاید داشته ولی فوت کرده است: یحیی و عیسی و الیاس.

 

وَزَكَرِ‌يَّا وَيَحْيَىٰ وَعِيسَىٰ وَإِلْيَاسَ ۖ كُلٌّ مِّنَ الصَّالِحِينَ ﴿٨٥ انعام

 

دسته سوم انبیایی می باشند که تنها خودشان از انبیاء هستند و با اینکه ازدواج کرده اند از پشت آنها هیچ پیامبری نیامد: اسماعیل و الیسع و یونس و لوط

 

وَإِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطًا ۚ وَكُلًّا فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿٨٦ انعام

 

می توانیم برای دقت بیشتر و توضیح دسته میانی یعنی دسته دوم آنها را طیف متنوع میان دو دسته واضح اول و سوم بدانیم.

 

دسته یا گروه اول ابراهیم و نوح هستند ایشان دارای ذریه پیامبر بوده اند.فرزندانی از نسل خود که منتخب الهی شدند. دسته یا گروه سوم آنهایی هستند که هیچ کدام از فرزندان آنها منتخب الهی جهت مقام نبوت نشدند.

 

بنابراین دسته یا گروه میانی آن انبیایی خواهند شد که یا فقط یک فرزند نبی داشته اند (زکریا – بهمین علت ابتدا ذکر شده است تا به دسته یا گروه اول نزدیک باشد!!!) یا آن انبیایی هستند که ازدواج نکرده یا ازدواج کرده ولی فرزند آنها به مرحله رشد و امکان انتخاب الهی نرسیده است (الیاس – بهمین علت در انتها ذکر شده تا به دسته یا گروه سوم نزدیک باشد!!!).

 

با این مبنا در دسته بندی انبیاء میتوانیم کنار هم در نظر نگرفتن اسماعیل و ابراهیم و اسحق را در این آیات از روی حکمت ببینیم.دسته بندی متکلفانه نیز احتیاح نیست.

 

در ادامه در آیه ذیل اشاره مختصر و حکیمانه به این ارتباط یا عدم ارتباط نسلی بین انبیاء صورت میگیرد:

 

وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّ‌يَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ ۖ وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَىٰ صِرَ‌اطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿٨٧ انعام

 

ابتداء سه حالت خانوادگی "پدران" و "فرزندان" و "برادران" بترتیب طبیعی برای ارتباط نسلی انبیاء با هم و شرط کلی و عمومی "انتخاب شدگان" در انتها بیان میشود.

 

صفحه اول