در باره اتصال آیات سوره الزمر سوره 39

منظور از "گروه ها" در این سوره گروه افراد در هنگامه رستاخیز و رفتن هر گروه بسوی دیدن نتایج اعمال دنیوی خودشان هستند.منظور گروه بندی در این دنیا نیست.البته تا حدودی مشخصات آن "گروه ها" در این دنیا نیز توضیح داده میشوند.

پس از آن سوره غافر یا همان سوره مومن سوره 40 درباره فرد مومن – به بلوغ کامل عقلی و فکری و رشد رسیده - گفتگو میکند.

پس از این دو حوزه اجتماعی و فردی سوره فصلت سوره 41 ظاهر میشود و طرح و هدف اصلی (اینکه مومنین برخلاف مشرکین زکات میدهند و به مساوات و قسط بین خود با تسلیم و رضایت عمل میکنند همچون تسلیم و اطاعت زمین و آسمانها. در بهره مندی از نعمات و مایجتاح دنیوی بین خود – علیرغم وجود اختلاف در رفعت فکر و نظر- تبعیض قائل نمی شوند) بیان میگردد.

در سوره زمر از گروه های اجتماعی به "اولوا الالباب" اشارات مکرری دارد.این کلمه در این سوره با 75 آیه سه بار بکار رفته است.تنها در سوره بقره با 286 آیه سه بار بکار رفته و در سوره آل عمران و سوره ص همجوار با سوره زمر دو بار آمده است. در بقیه سوری که این کلمه ذکر شده تنها یک بار بکار گرفته شده است.

ابتدا در آیه ذیل اشاره به این است که "النار" برای ترساندن انسانهاست :

لَهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِنَ النَّارِ وَمِنْ تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ذَلِكَ يُخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبَادَهُ يَا عِبَادِ فَاتَّقُونِ ﴿۱۶﴾ الزمر

در پی آن در آیه 23 اشاره به کتاب "متشابها مثانی" شده است:

اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُتَشَابِهًا مَثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ ﴿۲۳﴾ الزمر

سر جمع این گفتار خلاصه و مختصر تایید برداشتی است که گفته میشود آیات "متشابهات" در قرآن آن دسته آیات هستند که وقایع غیبی از جمله بهشت و جهنم را "شبیه سازی" میکنند.همان آیه معروف سوره آل عمران :

هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ ﴿۷﴾ آل عمران

عذاب الهی همان انعکاس اعمال خودمان در دنیاست.در خلقت جدید با اعضا و جوارحی متناسب با عملکرد خودمان در دنیا ظاهر میشویم.اعضا و جوارح جدید ما با وجود خود  گویا و شاهد اعمال ما خواهند بود...حلول ارواح ناپاک در اجسام ناقص عذاب حقیقی است... این در حالی خواهد بود که ما به خصوصیات جسم کامل با توان و قدرت انسانی قبلی خود که در دنیا داشتیم آگاه هستیم.

----------------------------

اولوا الالباب کسانی نیستند که تعقل و اندیشه را متوقف بدانند ، کسانی هستند که با داشتن توان تعقل (هسته عقلانی بی غرض و در حال جستجو)  بازهم مراقب هستند که مبادا تحت امیال نفسانی اشتباه کنند و خواهان آن هستند که از دیگران نیز سخنان را بشنوند و از نیک آنها تبعیت کنند...در جستجوی جوانب کارند و میخواهند تمام جنبه ها را دیده و متصل کنند...در ادامه آیه 7 سوره آل عمران ، همراه با راسخون در علم یا از جانب خود میگویند :

رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ ﴿۸﴾ رَبَّنَا إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لَا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُخْلِفُ الْمِيعَادَ ﴿۹﴾ آل عمران

أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاءَ اللَّيْلِ سَاجِدًا وَقَائِمًا يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَيَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ﴿۹﴾ الزمر

الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ ﴿۱۸﴾ الزمر

اتصال قول الهی از جمله آن اقدامات است توسط اولوا الالباب ، در جهت رعایت وصل آنچه که خداوند فرموده وصل گردد :

أَفَمَنْ يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ ﴿۱۹﴾ الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَلَا يَنْقُضُونَ الْمِيثَاقَ ﴿۲۰﴾

وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ ﴿۲۱﴾ الرعد

در سوره بقره خطاب به اولی الالباب است که میفرماید برای شما در قصاص حیات هست...و قبلا هشدار داده میشود که فقط همان کسی که مرتکب قتل شده قصاص شود نه  کسی بجای دیگری و این دید همه جانبه میخواهد که مرتکب اشتباه در قصاص نشود :

وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿۱۷۹﴾ بقره

همین فهم دقیق و همه جانبه نگر لازم است تا تبانی منافقین و کافرین و بصورت پنهانی خوردن اموال دیگران را متوجه شود :

يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۱۸۹﴾ بقره

.....

وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِينَ ﴿۱۹۳﴾ بقره

الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ ﴿۱۹۴﴾ بقره

........

الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ ﴿۱۹۷﴾ بقره

----------------------------

اشاره به نزول "انعام" در آیه 6 سوره الزمر برای چیست؟

خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَأَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ الْأَنْعَامِ ثَمَانِيَةَ أَزْوَاجٍ يَخْلُقُكُمْ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ خَلْقًا مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ فِي ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ (6)

اشاره با لفظ "انزل" برای "انعام" مانند انزلنا در مورد "حدید" همچون معماست و حتی باعث ایجاد شک و تردید در الهی بودن قرآن شده است.

این بیان در کنار بیاناتی همچون سوق دادن گروه های کافرین بسوی حهنم و سوق دادن مومنین به سوی بهشت در این سوره چه نقشی دارد؟

قبلا در سوره ابراهیم اشاره شده است که در هنگامه قیامت زمین فعلی تبدیل میشود به زمین جدید.اصلا زمین و آسمانها در هم پیچیده خواهند شد.زمین گسترده بهشتی ایجاد خواهد گردید که بر روی آن مومنین غرق نعمات هر جای آن که دلشان بخواهد می روند...

"سوق دادن" کلید رمز است. همانطور که بیان میشود ارواح بسوی بهشت و جهنم سوق داده میشوند(چرا ارواح؟) با همان تعبیر "سوق دادن" ابرها نیز به سوی سرزمین ها سوق داده میشوند و باران و رحمت الهی را به سرزمین مورد عنایت الهی سوق میدهند:

وَاللَّهُ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَيِّتٍ فَأَحْيَيْنَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا كَذَلِكَ النُّشُورُ ﴿۹﴾ فاطر

سوق دادن بسوی سرزمین ها (جهت ظاهر ساختن جسمانیت) بر حسب پاکی و ناپاکی جسم انسان ها خواهد بود.ارواح به سوی سرزمین (مواد لازم برای جسم) گروه خود رانده میشوند...

کسانی که با خورد و خوراک پاک و طبق دستور الهی جسم خود را پرورده اند در روز رستاخیز گروه بندی جسمانی خواهند داشت و در قسمت های معین زمین جدید ظاهر خواهند شد...

اشاره "تقشعر... جلودهم" در این سوره اشاره به اهمیت طهارت جسمانی دارد...

ارواح انسانی پاک به سوی سرزمین هایی که رزق طیبه الهی وجود دارند سوق داده خواهند شد.چرا که آنها از همین "ثمانیه ازواج" که دستور الهی در دنیا بود ارتزاق میکردند...

همانطور که در اول سوره کلمات "تنزیل" و "انزلنا" اشاره میکرد به "امداد هدایتی در دین " در آیه 6 نیز کلمه "انزلنا" اشاره به "امداد هدایتی در خلق " دارد.

راهنمایی خداوند در نحوه خورد و خوراک و حلال و حرام با "انزلنا" و ارسال مواد لازم و پاکیزه جهت خلقت ، تکمیل کننده نزول هدایت است ...والله اعلم

صفحه اول